युक्रेनमा बढ्दो युद्ध र अवरुद्ध संयुक्त राष्ट्र जलवायु वार्ता ब्राजिलमा मङ्गलबार सम्पन्न भएको जी–२० सम्मेलनको अन्तिम दिनमा हावी रहे । सम्मेलन डोनाल्ड ट्रम्पको आसन्न अमेरिकी राष्ट्रपतित्वको छायाँमा आयोजित गरिएको थियो ।
शिखर सम्मेलनका सबैभन्दा शक्तिशाली नेता चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले आफ्ना फ्रान्सेली समकक्षी इमानुएल म्याक्रोनलाई बढ्दो ‘जोखिम र चुनौतीहरू’ को बैठकमा चेतावनी दिँदै भविष्यमा अशान्त समय आउने चेतावनी दिनुभयो ।
म्याक्रोनले रुसका सहयोगी सीलाई युक्रेनमा शान्ति ल्याउनेबारे दुवैले ‘समान विचारहरू’ साझा गरेको र ‘रुसको आणविक सिद्धान्तबारे युद्धोन्मादी र उग्र टिप्पणीहरू’ बारे चिन्ता व्यक्त गरेको बताउनुभयो ।
सीले रुस र युक्रेनलाई वार्ताको टेबलमा ल्याउनका लागि ब्राजिलसँग व्यर्थ प्रयास गर्नुभयो तर युद्धको घटनाक्रमले कूटनीतिलाई द्रुत गतिमा पछाडि धकेलेको छ ।
विश्व परिदृश्यमा ट्रम्पको आसन्न आगमनलाई ध्यानमा राख्दै अमेरिकी राष्ट्रपति जो बिडेनले जी–२० शिखर सम्मेलनमा युक्रेनलाई अमेरिकाले आपूर्ति गरेको लामो दूरीको मिसाइलहरू रूसमा फायर गर्न अनुमति दिएर अन्तिम क्षणको महत्त्वपूर्ण नीतिगत परिवर्तन गर्नुभयो ।
– रुसको चेतावनी –
हतियारले लक्षित गरेमा जवाफ दिने चेतावनी दिएको रुसले मङ्गलबार युक्रेनले आफ्नो सीमा क्षेत्रमा अमेरिकी एटिएसिएमएस क्षेप्यास्त्रहरू प्रहार गरेको बताएको छ ।
रुसी विदेशमन्त्री सर्गेइ लाभरोभले रियो दि जेनेरियो शिखर सम्मेलनमा पत्रकारहरूलाई भन्नुभयो, “यसको अर्थ तिनीहरू अमेरिकी सैन्य विज्ञहरूद्वारा सञ्चालित थिए र हामी यसलाई रुस विरुद्धको पश्चिमको युद्धको नयाँ चरण मान्दछौँ, हामी प्रतिक्रिया दिनेछौँ ।”
आणविक वृद्धिको खतराको रूपमा हेरिएकामा उहाँले पश्चिमी राजधानीहरूलाई जोखिमहरू बुझ्न रुसको आणविक सिद्धान्तको ‘सबै’ पढ्न सुझाव दिनुभयो ।
लाभरोभ राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनको सट्टामा शिखर सम्मेलनमा उपस्थित हुनुहुन्थ्यो । पुटिन अन्तर्राष्ट्रिय फौजदारी अदालतको गिरफ्तारी वारेन्टको लक्ष्य हुनुहुन्छ ।
सोमबारको शिखर सम्मेलनको संयुक्त घोषणापत्रमा युद्धमा मस्कोको आक्रामकताको कुनै उल्लेख गरिएको छैन । नेताहरूले युक्रेनमा ‘व्यापक, न्यायपूर्ण र दिगो शान्तिलाई समर्थन गर्ने सबै सान्दर्भिक र रचनात्मक पहलहरूलाई’ स्वागत गरेको मात्र बताएका छन् ।
म्याक्रोनले अमेरिकी क्षेप्यास्त्रले युक्रेनको हात मुक्त गर्ने बाइडेनको निर्णयलाई ‘राम्रो’ भन्नुभयो तर जर्मन चान्सलर ओलाफ स्कोल्जले असहमति जनाउँदै किएभलाई अत्याधुनिक टोरस क्षेप्यास्त्र दिने कदममा अडिग रहनुभयो ।
शिखर सम्मेलनको वक्तव्यमा नेताहरूले मध्यपूर्वमा द्वन्द्व अन्त्य गर्न आग्रह गरेका थिए । मध्यपूर्वमा इजरायलले गाजा र लेबनान दुवैमा आक्रमण गरिरहेको छ । इजरायल र कट्टर शत्रु इरानबीच पनि गोलीबारी भएको छ ।
जी–२० ले गाजा र लेबनान दुवैमा ‘व्यापक’ युद्धविरामको आह्वान गरेको छ ।
– इतिहास हेर्दै –
ब्राजिलका राष्ट्रपति लुइज इनासियो लुला डा सिल्भाले आफ्नो मेजबान कर्तव्यहरूको उपयोग गरी भोकमरीविरुद्ध विश्वव्यापी अभियानलाई समर्थन जुटाउँदै र अजरबैजानको राजधानी बाकुमा भइरहेका अवरुद्ध संयुक्त राष्ट्र जलवायु वार्तालाई गति दिन खोज्दै सम्मेलनलाई आफ्नो प्रगतिशील एजेन्डातर्फ डोहोर्याउन खोज्नुभएको छ ।
“हामी बेलेमसम्म बाकुको काम छोड्न सक्दैनौँ”, लुलाले मङ्गलबार अर्को वर्षको संयुक्त राष्ट्र जलवायु वार्ताको आयोजना गर्ने अमेजन सहरलाई उल्लेख गर्दै भन्नुभयो ।
सोमबारको जी–२० सम्मेलनको विवरण बाकुको कोप–२९ सम्मेलनका वार्ताकारहरूको अपेक्षाभन्दा कम थियो ।
गरिब राष्ट्रहरूका लागि जलवायु वित्तमा खर्बौं डलरको आवश्यकतालाई स्वीकार गर्दै जी–२० सम्मेलन जीवाश्म इन्धनहरूबाट टाढा सर्ने आवश्यकतालाई स्पष्ट रूपमा उल्लेख गर्न असफल भयो ।
लुलाले पृथ्वीको तापक्रमले गर्दा हुने ‘अपरिवर्तनीय’ क्षतिबाट बच्न अर्को वर्षको सम्मेलन ‘अन्तिम मौका’ हुने बताउनुभयो ।
‘इतिहासले हामीलाई हेरिरहेको छ’ भन्दै बाइडनले कोप–२९ लाई लिकमा ल्याउने आफ्नो समर्थन जनाउनुभयो । “म हामीलाई विश्वास कायम राख्न र अगाडि बढ्न आग्रह गर्दछु । यो मानवताका लागि सबैभन्दा ठूलो अस्तित्वगत खतरा हो”, उहाँले भन्नुभयो ।
