महेन्द्रनगर, असार २५: कञ्चनपुर महेन्द्रनगरका ३१ वर्षीय सागर क्षेत्रीले युएईको अवुदाबीमा तीन वर्ष पेट्रोलपम्पमा काम गर्नुभयो । त्यहाँ हुँदा मासिक रु डेढ लाखको कमाइ हुन्थ्यो । त्यो काम छाडेर स्वदेशमै काम गर्ने इच्छा शक्तिले उहाँ अहिले बेताबासको उद्योग चलाउँदै हुनुहुन्छ ।
चार वर्षअघि बुबाको प्रेरणाबाट भीमदत्त नगरपालिका–१८ जानकी टोलमा बिन्ध्या वासिनी बेतबास लघु उद्योग स्थापना गर्नुभएका क्षेत्री अहिले वार्षिक रु ३० लाखको कारोबार गर्नुहुन्छ । “रु ५० को झाडुदेखि ८५ हजारको स्तरीय सोफासेटसम्म उत्पादन गर्छु”, सागरले रासससित भन्नुभयो, “अहिले विदेशको काम छाडेकोमा कुनै पछुतो छैन ।” उहाँले उद्योगबाट भएको कमाइले यहाँ आधा कट्ठा जमिन गोदाम घर बनाउन खरिद गर्नुका साथै दुई वटा मिनीट्रकसमेत किन्नुभएको छ ।
दश जनालाई बेतबासको सामान बनाउने तालिम दिएर उद्योगमै रोजगारी दिनुभएका क्षेत्रीले अहिले उद्योगको कारोबार रु दुई करोड पुगेको बताउनुभयो । “घर परिवारसित बसेर आफ्नै ठाउँमा रोजगार मात्रै होइन अरुलाई समेत रोजगार दिन सकिँदो रहेछ”, उहाँले भन्नुभयो, “तर त्यसका लागि सरकारको प्रोत्साहन चाहिन्छ ।” एकल महिला, अपाङ्गता भएका व्यक्ति र आर्थिक अवस्था कमजोर भएकालाई रोजगारी दिएको बताउँदै उहाँले उद्योग सञ्चालनअघि २० जनालाई प्रशिक्षण दिएको जानकारी दिनुभयो ।
“यहाँ उत्पादन भएका सामग्रीको खपतका लागि सुदूरपश्चिम प्रदेश नै हाम्रो मुख्य बजार हो”, क्षेत्रीले भन्नुभयो, “यहाँ कच्चा पदार्थ डडेल्धुरादेखि झापासम्मबाट समेत आयात गर्छौं ।” उहाँको उद्योगमा छ प्रकारका झाडु, ह्याङगर, सोफा, कुर्ची टेबल, मुडा, डाइनिङ सेटलगायतका सामग्री उत्पादन हुने गर्छ । “कच्चा पदार्थका लागि अन्यत्र धाइरहनुपरेपछि भारतीय झाडु अझै पनि महँगोमा निर्यात भइरहँदा स्थानीय उत्पादन खपतमा समस्या हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो ।
क्षेत्रीका बुबा लालबहादुर यहाँस्थित वन कार्यालयमा सवारी चालक हुनुहुन्छ । करिब २१ वर्षदेखि वन अधिकृतको गाडी चलाउँदै आउनुभएका लालबहादुरले कार्यालयको कामको सिलसिलामा हाकिमसित जिल्ला बाहिर जाँदा लघु उद्योगबारे जानकारी लिएपछि छोरालाई विदेशबाट घर बोलाएको सुनाउनुभयो ।
“सरकारले उद्योग चलाउन अरु युवालाई सीपमूलक तालिम दिन प्याकेज दिए पनि हामी धेरैलाई सीप सिकाउन सक्छौँ”, उहाँले भन्नुभयो, “स्थानीय र प्रदेश सरकारले पनि युवा स्वरोजगारको विषयमा गम्भीर हुनुप¥यो ।” उहाँले कोरोना कहरमा समेत उद्योगमा कार्यरत मजदुरलाई घरघरमा कच्चा पदार्थ पु¥याएर रोजगारी गुम्न नदिएको जानकारी दिनुभयो ।
प्रवीणता प्रमाणपत्र तह अध्ययन गर्नुभएका सागर अहिले पिठो, तेल र बेसार मसला उद्योग सञ्चालनको तयारी हुनुहुन्छ । “धेरै युवा खाडी मुलुकमा बिना सीप चर्को गर्मीमा श्रम बेचिरहेका छन्”, उहाँले भन्नुभयो, “सरकारले युवापुस्तालाई लघु उद्योगमा लाग्न प्रेरित गरे युवा शक्ति बाहिरिनु पर्दैन् ।
